Istnieją sytuacje, kiedy jedyną możliwością uniknięcia niechcianej ciąży jest konieczność zastosowania tabletki „dzień po”. Jest to tzw. antykoncepcja awaryjna, inaczej postkoitalna. Jak sama nazwa mówi, nie stosuje się jej regularnie a jedynie w wyjątkowych sytuacjach, kiedy istnieje ryzyko, że inne rodzaje antykoncepcji zawiodły. Wiedza na temat dostępnych preparatów, ich działania czy przeciwwskazań jest więc bardzo ważna i użyteczna!
Czym jest i jak działa tabletka “dzień po”?
Preparaty określane jako tabletki “dzień po” wskazane są w przypadku chęci uniknięcia niechcianej ciąży, kiedy inne metody mogły zawieść. Mowa tu o nierzadkich sytuacjach, takich jak:
- pęknięcie lub zsunięcie się prezerwatywy;
- pominięcie lub nieprawidłowe stosowanie tabletki antykoncepcyjnej;
- przemieszczenie się lub zbyt wczesne usunięcie plastra hormonalnego lub pierścienia dopochwowego.
Preparaty antykoncepcji hormonalnej działają poprzez modyfikację procesów biologicznych. Zapobiegają ciąży poprzez:
- Opóźnienie owulacji - procesu, kiedy jajnik uwalnia jajeczko gotowe do zapłodnienia. Jeżeli owulacja zostanie opóźniona, plemniki, które są już w układzie rozrodczym kobiety, mogą zginąć, zanim jajeczko będzie gotowe do zapłodnienia.
- Zagęszczenie śluzu szyjkowego- utrudnia to plemnikom dotarcie do jajeczka.
- Wpływ na błonę śluzową macicy, czyniąc ją mniej przyjazną dla zagnieżdżenia się zapłodnionego jajeczka.
Czy tabletka “dzień po” jest środkiem wczesnoporonnym?
W powszechnych dyskusjach na temat antykoncepcji awaryjnej często mają miejsce wątpliwości, czy tabletka „dzień po” jest tym samym co środki wczesnoporonne. Należy jednak wyraźnie rozgraniczyć te dwa obszary.
Tabletka „dzień po” jest środkiem, który hamuje lub opóźnia owulację. W efekcie nie dopuszczając do zapłodnienia i zagnieżdżenia się zarodka w macicy. Dlatego też preparaty te nie są skuteczne, jeśli zapłodnienie już nastąpiło i jajeczko zagnieździło się w macicy.
Natomiast aborcja farmakologiczna powoduje przerwanie ciąży. Rozumie się przez to zahamowanie jej rozwoju i wydalenie tkanki ciążowej z organizmu kobiety.
Rodzaje antykoncepcji awaryjnej
Obecnie na polskim rynku dostępne są dwa preparaty hormonalne antykoncepcji awaryjnej w formie doustnej- EllaOne oraz Escapelle.
Preparat EllaOne
Tabletka zawiera 30 mg octanu uliprystalu, czyli modulatora receptora progesteronu. W celu zabezpieczenia zajściu w ciążę tabletkę trzeba przyjąć najszybciej jak to możliwe. Maksymalnie można zastosować ją do 120 godzin, czyli do 5 dni po odbyciu stosunku płciowego. Tabletkę można przyjąć w dowolnym dniu cyklu miesiączkowego i również u osób poniżej 18. roku życia (ale nie przed okresem dojrzewania). Skuteczność tej metody ocenia się na 97,7%, gdy została przyjęta do 24h od współżycia, następnie z każdą dobą spada.
Preparat Escapelle
Tabletka zawiera 1,5 mg lewonorgestrelu, czyli syntetyczną formę progesteronu. Należy przyjąć 1 tabletkę doustnie jak najszybciej po stosunku- najlepiej do 12 godzin, nie później niż 72 godziny. Jej skuteczność jest oceniana na 99,1% (w pierwszej dobie) i można ją przyjąć niezależnie od dnia cyklu.
Kiedy nie stosować tabletek “dzień po”?
Nie stosuj tabletki antykoncepcji awaryjnej, jeżeli występuje u Ciebie nadwrażliwość na jakikolwiek składnik leku. Warto również skonsultować chęć wzięcia preparatu z lekarzem, w sytuacji kiedy zmagasz się z ciężką chorobą wątroby lub nowotworem hormonozależnym. Tabletka antykoncepcji awaryjnej nie może być również stosowana jako stała metoda antykoncepcji, a jedynie w szczególnych sytuacjach!
Pamiętaj też, że w przypadku opóźnienia cyklu miesiączkowego lub w razie wystąpienia objawów ciąży przed przyjęciem tabletki należy wykonać test ciążowy.
Jakie skutki uboczne może wywołać tabletka “dzień po”?
Jak każdy lek tabletka antykoncepcji awaryjnej może powodować skutki uboczne. Dlatego w sytuacji częstej potrzeby sięgania po tę metodę antykoncepcyjną należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem. Warto wtedy rozważyć inne, długoterminowe metody zabezpieczania się, które przy regularnym stosowaniu zapewniają wysoką skuteczność.
Doustne preparaty antykoncepcji awaryjnej określane są jako bezpieczne. Przy prawidłowym i rozważnym ich stosowaniu, najczęstszymi skutkami niepożądanymi są: nudności, bóle głowy, zaburzenia nastroju czy odczyny alergiczne.
Recepta na tabletkę “dzień po” w aptece!
Jeśli potrzebujesz recepty na antykoncepcję awaryjną, możesz ją otrzymać nie tylko od lekarza ale też w aptece! Do 30 czerwca 2026 r. trwa program pilotażowy, dzięki któremu taką receptę może wystawić farmaceuta. Wystarczy, że zgłosisz się do apteki, która podpisała umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Wykaz aptek, w których otrzymasz receptę na antykoncepcję awaryjną znajdziesz w Serwisie Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia.
Nie musisz obawiać się, że prośba o taką receptę w aptece może być stresująca i mało komfortowa. Zostaniesz bowiem przyjęta w osobnym pomieszczeniu, gdzie odbędziesz rozmowę z farmaceutą. Przeprowadzi on z Tobą krótki wywiad medyczny i ustali, czy wydanie leku jest uzasadnione i bezpieczne. Przedstawi Ci również zasady przyjęcia leku oraz odpowie na wszystkie Twoje pytania i wątpliwości. Jeśli farmaceuta uzna wydanie leku za uzasadnione i bezpieczne, otrzymasz receptę wystawioną przez farmaceutę i będziesz mogła od razu wykupić lek.
Zapamiętaj!
Tabletka “dzień po” stanowi skuteczny środek antykoncepcji awaryjnej, który może zapobiec nieplanowanej ciąży, gdy inne metody zawiodły lub nie zostały użyte. Pamiętaj, że jej skuteczność zależy od czasu zażycia i że nie powinna być stosowana jako regularna metoda antykoncepcyjna. Dostępność dwóch głównych rodzajów tabletek- lewonorgestrel i octan uliprystalu - pozwala na wybór odpowiedniego preparatu w zależności od indywidualnych potrzeb i czasu, jaki upłynął od stosunku. Przed zażyciem tabletki “dzień po” warto skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że jest to odpowiednia opcja w danej sytuacji.
Dlaczego warto wybrać Nexmed w uzyskaniu antykoncepcji awaryjnej?
Nexmed zobowiązuje się do zapewnienia dyskretnej i dostępnej opieki zdrowotnej zawsze wtedy, gdy jej potrzebujesz. Nasi doświadczeni specjaliści zapewnią Ci nie tylko potrzebną ocenę sytuacji i szybki dostęp do antykoncepcji awaryjnej, ale również odpowiedzą na wszelkie pytania i wątpliwości!
