Łuszczyca

W przypadku łuszczycy mamy do czynienia z przewlekłą, nawrotową dermatozą o podłożu autoimmunologicznym, która dotyka około 2-5% populacji światowej. W Polsce cierpi na nią nawet pół miliona osób. Choć manifestuje się głównie na skórze, jej wpływ sięga znacznie głębiej – obejmując również stawy, układ sercowo-naczyniowy oraz zdrowie psychiczne. Mimo postępu w rozumieniu tej choroby, wielu pacjentów nadal trafia do lekarza zbyt późno. Dowiedz się, jak rozpoznać łuszczycę, jakie są jej objawy kliniczne, dostępne metody leczenia oraz w jaki sposób choroba ta wpływa na jakość codziennego życia pacjentów.

Jak objawia się łuszczyca?

Charakterystycznym objawem łuszczycy są specyficzne zmiany skórne wynikające z zaburzonego procesu różnicowania i złuszczania keratynocytów. We wczesnym stadium pojawia się tzw. wykwit pierwotny – dobrze odgraniczona, czerwonobrunatna grudka pokryta drobnopłatową łuską. Z czasem zmiany przekształcają się w tzw. blaszki łuszczycowe. Są to tarczki o średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów, pokryte grubą, srebrzystą łuską. Po jej usunięciu widoczna jest błyszcząca powierzchnia przypominająca wosk (objaw świecy stearynowej), a przy dalszym drażnieniu – punktowe krwawienia (objaw Auspitza). Typowe lokalizacje to łokcie, kolana, owłosiona skóra głowy i okolica lędźwiowa, choć w ciężkich przypadkach zmiany mogą obejmować niemal całą powierzchnię skóry. Dla aktywnej fazy choroby charakterystyczny jest również objaw Koebnera – pojawienie się zmian łuszczycowych w miejscach mechanicznego uszkodzenia skóry, zwykle po kilku dniach.

U części pacjentów może występować świąd – często nasilający się w okresach zaostrzenia.

Typy łuszczycy

Najbardziej rozpoznawalną formą jest łuszczyca plackowata, występująca u około 80-90% pacjentów.

Inne postacie to:

łuszczyca kropelkowata (często po infekcjach paciorkowcowych)
łuszczyca odwrócona (w fałdach skórnych)
łuszczyca paznokci (zmiany dystroficzne, objaw naparstka)
łuszczyca stawowa (PsA) – powikłanie występujące u ok. 30% chorych, z objawami zapalenia stawów, bólu, sztywności i obrzęku

zmiany skórne w łuszczycy

Łuszczyca – jakie są jej przyczyny?

Pomimo licznych i szeroko zakrojonych badań przyczyna łuszczycy pozostaje ciągle nie w pełni wyjaśniona. Niewątpliwie na rozwój choroby mają wpływ czynniki:

genetyczne – m.in. polimorfizm genu HLA-Cw6. Dziedziczenie łuszczycy ma charakter wielogenowy. Ryzyko zachorowania na łuszczycę dziecka zdrowych rodziców wynosi 1-2%, gdy na łuszczycę choruje jedno z rodziców wzrasta do 10-20%, przy obojgu rodzicach chorych na łuszczycę sięga 50-70%.
immunologiczne – zaburzenia funkcjonowania zlokalizowanych w naskórku komórek Langerhansa oraz mechanizmy zależne od limfocytów T, zwłaszcza subpopulacji Th1 i Th17
środowiskowe – infekcje, niektóre leki (m.in. przeciwmalaryczne, beta-blokery, cymetydyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne), stres, palenie tytoniu, picie alkoholu, ciąża i poród, menopauza.

Możliwości diagnostyczne łuszczycy

Rozpoznanie łuszczycy opiera się głównie na obrazie klinicznym. W przypadku wątpliwości wykonuje się biopsję skóry w celu potwierdzenia rozpoznania histopatologicznego. U pacjentów z objawami stawowymi wskazana jest konsultacja reumatologiczna i badania obrazowe (USG, RTG).

W skali oceny nasilenia stosuje się m.in. PASI (Psoriasis Area and Severity Index), DLQI (Dermatology Life Quality Index) i BSA (Body Surface Area).

Łuszczyca – jak ją leczyć?

Łuszczycy nie da się wyleczyć całkowicie i trwale. Regułą są nawroty choroby. Leczenie pomaga złagodzić objawy – można nim osiągnąć ustąpienie zmian, przedłużyć remisję, zapobiec wystąpieniu powikłań prowadzących do rozwoju ciężkiej postaci choroby, przywrócić sprawność życiową.

Postępowanie terapeutyczne zależy od stopnia nasilenia choroby, lokalizacji zmian i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Leczenie może mieć charakter:

Miejscowy: kortykosteroidy, analogi witaminy D3, dziegcie, inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus)
Fototerapia: UVB 311 nm, PUVA
Systemowy:
- klasyczne leki immunosupresyjne (metotreksat, cyklosporyna, acytretyna)
- nowoczesne terapie biologiczne (inhibitory TNF-α, IL-17, IL-23)

Nowością są inhibitory JAK (np. deucravacitinib), które obiecująco wypadają w badaniach klinicznych.

łuszczyca plackowata

Choroby współistniejące z łuszczycą

U pacjentów z łuszczycą obserwuje się zwiększone ryzyko rozwoju schorzeń towarzyszących, co wynika z przewlekłego, układowego stanu zapalnego. Szczególnie często występują zaburzenia metaboliczne – otyłość, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie tętnicze, które wspólnie zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto przewlekła natura choroby i jej wpływ na wygląd zewnętrzny mogą prowadzić do obniżenia jakości życia, trudności w relacjach społecznych oraz rozwoju zaburzeń psychicznych, w tym depresji i lęku.

Łuszczyca – podsumowanie

Łuszczyca to przewlekła choroba o podłożu zapalnym i autoimmunologicznym. Jej wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie wymagają współpracy dermatologa, reumatologa i często psychologa. Właściwa terapia pozwala nie tylko zminimalizować objawy, ale też znacząco poprawić komfort życia pacjenta. Warto nie ignorować pierwszych objawów i zgłosić się do doświadczonego specjalisty!