Refluks żołądkowy dotyka dużej części dorosłej populacji- około 20% osób. Jego objawy takie jak pieczenie w klatce piersiowej, cofanie treści pokarmowej czy uczucie kwaśnego smaku w ustach mogą pojawiać się nawet codziennie. Choć choroba ta nie zawsze brzmi groźnie, nieleczona może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych. Co powinno nas zaniepokoić i kiedy zgłosić się do lekarza?
Skąd się bierze refluks żołądkowy?
Refluks żołądkowy powstaje, gdy zawartość żołądka cofa się do przełyku z powodu niewydolności dolnego zwieracza przełyku. Do przyczyn refluksu należą m.in. nadprodukcja kwasu solnego, przepuklina rozworu przełykowego, otyłość, ciąża, palenie papierosów, stres oraz nieodpowiednia dieta. Nawet noszenie obcisłych ubrań lub jedzenie tuż przed snem mogą prowokować epizody refluksu.
Najczęstsze przyczyny refluksu żołądkowego
W praktyce najczęściej refluks żołądkowy jest efektem stylu życia – obfite posiłki, ciężkostrawne potrawy, kawa, alkohol oraz nadwaga to czynniki prowokujące. U niektórych pacjentów przyczyną jest przepuklina rozworu przełykowego, która powoduje, że zwieracz dolny nie domyka się prawidłowo. Choroba refluksowa żołądka (GERD) może również rozwijać się u osób z cukrzycą czy chorobami tkanki łącznej, np. twardziną układową.
Diagnostyka – jakie badania zleci lekarz online?
Podczas e-konsultacji z gastroenterologiem lub internistą lekarz może zlecić podstawowe i zaawansowane testy diagnostyczne:
- Badanie pH-metryczne przełyku: pozwala na pomiar odczynu pH w dolnym odcinku przełyku, by ocenić stopień refluksu żołądkowego.
- Endoskopia (gastroskopia): umożliwia bezpośrednią ocenę błony śluzowej przełyku i żołądka, identyfikację stanów zapalnych i owrzodzeń.
- Manometria przełykowa: bada siłę skurczów przełyku i funkcję zwieracza dolnego.
- Test oddechowy na Helicobacter pylori: bakteria ta może zwiększać produkcję kwasu i nasilać objawy refluksu.
- USG jamy brzusznej: w celu wykluczenia przepukliny rozworu przełykowego lub chorób pęcherzyka żółciowego.
Lekarz online może wypisać e-skierowanie do placówek diagnostycznych, co znacznie przyspiesza proces konsultacji i leczenia.
Jakie mogą być przyczyny nieleczonego refluksu żołądkowego Jeśli refluks żołądkowy pozostaje bez leczenia, może prowadzić do wielu powikłań. Wśród nich najczęściej pojawiają się:
- Zapalenie przełyku: przewlekłe podrażnienie błony śluzowej przełyku przez kwas,
- Zwężenia przełyku: bliznowacenie i trudności w połykaniu,
- Stan przedrakowy: przełyk Barretta: martwica błony śluzowej skutkująca metaplazją,
- Zwiększone ryzyko raka przełyku: w zaawansowanych fazach,
- Dolegliwości pozaprzełykowe: takie jak przewlekły kaszel, chrypka, astma refluksowa, bóle w klatce piersiowej.
Dziennik objawów przed wizytą
Prowadzenie prostego dziennika pomoże lekarzowi online w postawieniu trafnej diagnozy. Warto zapisywać:
- Czas i typ ostatnich posiłków,
- Intencję pojawienia się objawów (pieczenie, odbijanie, kwaśny posmak),
- Pozycję w jakiej przebywałeś, gdy pojawiły się objawy (po jedzeniu, w nocy),
- Przyjmowane leki (np. NLPZ, leki przeciwbólowe),
- Styl życia (alkohol, papierosy, stres, aktywność fizyczna),
- Skuteczność leków zobojętniających i zobojętniających syntetycznych,
- Towarzyszące objawy: kaszel, chrypka, trudności z przełykaniem, ból w klatce piersiowej.
Co oznaczają wyniki?
Wyniki pH-metrii z wartościami poniżej pH=4 przez znaczną część badania potwierdzają refluks żołądkowy. Endoskopia może wskazać obecność zapalnych zmian, przełyku Barretta, owrzodzeń lub zwężeń. Manometria i USG pomagają w ocenie funkcji motorycznej przełyku i budowy anatomicznej.
Test na Helicobacter pylori jest priorytetem, ponieważ obecność bakterii wpływa na decyzję o leczeniu antybiotykowym, które może zmniejszyć produkcję kwasu i światło objawów refluksu żołądkowego.
Leczenie refluksu żołądkowego i zalecenia
Leczenie refluksu żołądkowego zależy od nasilenia objawów oraz obecności powikłań. W lżejszych przypadkach skuteczne bywają modyfikacje stylu życia: unikanie tłustych i smażonych potraw, kawy, alkoholu, cytrusów, czekolady, rzucenie palenia, a także jedzenie mniejszych porcji i unikanie posiłków tuż przed snem. Pomocne jest również uniesienie wezgłowia łóżka o kilka centymetrów, co zapobiega cofaniu treści żołądkowej nocą.
Farmakoterapia opiera się najczęściej na lekach zmniejszających wydzielanie kwasu solnego – inhibitorach pompy protonowej (IPP), takich jak omeprazol czy pantoprazol. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki prokinetyczne, które wspierają opróżnianie żołądka. Jeśli refluks żołądkowy nie reaguje na leczenie zachowawcze lub występują poważne powikłania, rozważa się leczenie chirurgiczne, np. fundoplikację metodą Nissena. Ważne jest także regularne monitorowanie objawów i ścisła współpraca z lekarzem – również za pomocą konsultacji online, które ułatwiają szybkie dostosowanie terapii.
