Nieregularne miesiączki, problemy z cerą, przybieranie na wadze, a także trudności z zajściem w ciążę – dla wielu kobiet to codzienność, której wspólnym mianownikiem jest PCOS, czyli zespół policystycznych jajników. To jedno z najczęściej występujących schorzeń endokrynologicznych u kobiet w wieku rozrodczym, a mimo to bywa bagatelizowane lub źle diagnozowane.
PCOS: czym właściwie jest?
Zespół policystycznych jajników (ang. Polycystic Ovary Syndrome, czyli PCOS) to zaburzenie hormonalne, które wpływa na pracę jajników. U zdrowej kobiety w każdym cyklu dochodzi do dojrzewania jednego lub kilku pęcherzyków jajnikowych, z których jeden zwykle uwalnia komórkę jajową: to owulacja. U kobiet z PCOS ten proces jest zaburzony. Pęcherzyki często nie dojrzewają w pełni i nie pękają, co powoduje brak owulacji i tworzenie się torbieli.
Zaburzenia hormonalne charakterystyczne dla PCOS obejmują podwyższony poziom androgenów (męskich hormonów płciowych), co prowadzi do takich objawów jak trądzik, łysienie typu męskiego czy nadmierne owłosienie (hirsutyzm). Dodatkowo u wielu kobiet występuje insulinooporność, co zwiększa ryzyko otyłości, cukrzycy typu 2 oraz problemów z metabolizmem.
Zaburzenia hormonalne a zdrowie psychiczne kobiet
Nie sposób pominąć wpływu PCOS na psychikę. Przewlekły stres związany z wyglądem, wagą, nieregularnymi cyklami, a także niepewność dotycząca płodności mogą prowadzić do zaburzeń nastroju, lęku, a nawet depresji.
Badania pokazują, że kobiety z PCOS częściej zmagają się z obniżonym poczuciem własnej wartości i wycofaniem społecznym. Warto o tym mówić głośno! Nie tylko fizyczne objawy wymagają leczenia. Wsparcie psychologiczne, grupy wsparcia czy terapia mogą być równie ważne, jak leczenie farmakologiczne. Coraz więcej kobiet korzysta z psychoterapii online, która daje możliwość rozmowy z terapeutą w bezpiecznym, komfortowym środowisku.
Jak wspomóc organizm od środka?
Jednym z najskuteczniejszych narzędzi w walce z PCOS jest odpowiednio dobrana dieta. Kobiety z tym zespołem często mają zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej, dlatego ważne jest unikanie gwałtownych skoków cukru we krwi.
Sprawdzą się diety niskowęglowodanowe, bogate w błonnik, zdrowe tłuszcze i pełnowartościowe białko. Produkty, które warto włączyć do diety to:
- warzywa o niskim indeksie glikemicznym,
- pełnoziarniste kasze,
- nasiona chia i siemię lniane,
- ryby bogate w omega-3,
- awokado, orzechy i oliwa z oliwek.
Wskazane jest ograniczenie cukrów prostych, białego pieczywa, słodyczy i fast foodów.
Aktywność fizyczna a PCOS- jakie ćwiczenia pomagają?
Ruch jest nieocenionym wsparciem dla kobiet zmagających się z zaburzeniami hormonalnymi. Regularna aktywność poprawia wrażliwość na insulinę, pomaga kontrolować wagę i pozytywnie wpływa na nastrój. Nie muszą to być intensywne treningi. Nawet 30 minut spaceru dziennie przynosi zadawalające efekty! Jaką aktywność możesz wybrać?
- joga i pilates: redukują stres i poprawiają elastyczność,
- trening siłowy: wspiera metabolizm i spalanie tłuszczu,
- ćwiczenia interwałowe: skuteczne w redukcji masy ciała.
Pamiętaj o regularnym treningu oraz wybierz taką aktywność, która sprawia Ci przyjemność- tylko wtedy łatwo utrzymasz zdrowy nawyk!
Leczenie: farmakologia i wsparcie specjalistów
Niestety w niektórych przypadkach sama dieta i aktywność fizyczna nie wystarczą. Gdy objawy są nasilone, warto zdecydować się na leczenie farmakologiczne. Najczęściej stosowane są:
- leki regulujące cykl miesiączkowy (np. tabletki antykoncepcyjne),
- metformina – wspierająca kontrolę glukozy i insuliny,
- leki antyandrogenowe – redukujące objawy takie jak trądzik czy hirsutyzm.
Leczenie farmakologiczne PCOS często wymaga stałego kontaktu z lekarzem, zwłaszcza przy zmianach dawkowania czy doborze odpowiednich preparatów. Możliwość konsultacji online i e-recept pozwala kobietom zmagającym się z zaburzeniami hormonalnymi na szybki i wygodny dostęp do terapii, bez konieczności czekania w kolejkach
PCOS- najczęściej zadawane pytania
1. Czy PCOS można całkowicie wyleczyć?
Nie, PCOS to przewlekłe zaburzenie hormonalne, które towarzyszy kobiecie przez całe życie. Można jednak skutecznie kontrolować objawy za pomocą diety, aktywności fizycznej, leczenia farmakologicznego i odpowiedniego stylu życia.
2. Czy kobieta z PCOS może zajść w ciążę?
Tak, ale może być to trudniejsze ze względu na brak owulacji. Odpowiednie leczenie (np. stymulacja owulacji, zmiana stylu życia, wsparcie dietetyczne) znacznie zwiększa szanse na ciążę, nawet bez procedur in vitro.
3. Jakie badania potwierdzają PCOS?
Diagnoza opiera się na obrazie klinicznym, badaniu USG jajników oraz oznaczeniu poziomu hormonów (m.in. LH, FSH, testosteronu, insuliny). Kryteria rotterdamskie wymagają spełnienia dwóch z trzech cech: rzadkie owulacje, nadmiar androgenów, obecność torbieli w jajnikach.
4. Dlaczego PCOS utrudnia utrzymanie prawidłowej wagi?
Zaburzenia hormonalne, w tym insulinooporność i nadmiar androgenów, wpływają na metabolizm i sprzyjają magazynowaniu tłuszczu – zwłaszcza w okolicy brzucha. Dodatkowo mogą powodować większy apetyt i trudności z redukcją masy ciała mimo starań.
