Refluks krtaniowo-gardłowy coraz częściej dotyczy osób, które na co dzień zmagają się z przewlekłą chrypką, uporczywym kaszlem albo uczuciem guli w gardle. Dolegliwości mogą być subtelne, a jednocześnie wyjątkowo uciążliwe, ponieważ drażnienie krtani i gardła bywa długotrwałe i trudne do powiązania z układem pokarmowym. Refluks krtaniowo-gardłowy nie zawsze daje typowe symptomy „zgagi”, dlatego wielu pacjentów latami szuka przyczyn swoich problemów nie tam, gdzie trzeba. Jak rozpoznać tę formę refluksu i kiedy zgłosić się do specjalisty?
Czym jest Refluks krtaniowo-gardłowy i jak się objawia
Refluks krtaniowo-gardłowy (LPR – laryngopharyngeal reflux) to schorzenie polegające na cofaniu się kwaśnej lub zasadowej treści z żołądka i dwunastnicy do przełyku, a następnie jeszcze wyżej – do krtani oraz gardła. W przeciwieństwie do klasycznego refluksu żołądkowo-przełykowego LPR bardzo rzadko powoduje pieczenie w mostku. Zamiast tego dominują objawy ze strony górnych dróg oddechowych, które często sprawiają wrażenie infekcji lub skutków przeciążenia głosu.
Najczęstsze symptomy obejmują poranną chrypkę, suchy kaszel, częste chrząkanie, uczucie zalegania śluzu, drapanie lub pieczenie w gardle, a także trudności w przełykaniu śliny. Refluks krtaniowo-gardłowy może prowadzić do obrzęku strun głosowych, co szczególnie odczuwają nauczyciele, lektorzy, wokaliści i osoby pracujące głosem. Niestety, objawy te często bywają lekceważone lub błędnie przypisywane alergii, stresowi czy nawykom żywieniowym, co opóźnia właściwą diagnozę.
Gula w gardle – jak rozpoznać i co robić – wyjaśnia, skąd bierze się to uciążliwe uczucie i kiedy może wskazywać na refluks krtaniowo-gardłowy.
6 symptomów, które wymagają diagnozy
Poniższe objawy, jeśli utrzymują się dłużej niż 6–8 tygodni, powinny skłonić do wizyty u laryngologa lub gastroenterologa. Refluks krtaniowo-gardłowy może stać za każdym z nich:
- Uporczywy kaszel, szczególnie po jedzeniu lub rano po przebudzeniu.
- Chrypka, która nie ustępuje mimo braku infekcji.
- Uczucie guli w gardle, jakby coś stale tam tkwiło.
- Nawracające podrażnienie strun głosowych, czasem z koniecznością ciągłego odchrząkiwania.
- Nadmierne spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, bez objawów typowej infekcji.
- Dyskomfort przy przełykaniu, który nie pasuje do typowych dolegliwości żołądkowych.
Każdy z tych symptomów może wynikać z drażniącego działania kwasu, pepsyny lub żółci na tkanki gardła i krtani, które są znacznie bardziej wrażliwe niż przełyk.
Jak wygląda diagnostyka – badania i telekonsultacja
Refluks krtaniowo-gardłowy wymaga starannej diagnostyki, ponieważ jego objawy nakładają się na wiele innych schorzeń. Pierwszym krokiem jest zwykle konsultacja laryngologiczna, którą obecnie często można przeprowadzić także w formie telekonsultacji. Już na podstawie szczegółowego wywiadu lekarz może podejrzewać LPR, zwłaszcza gdy pacjent opisuje charakterystyczny zestaw dolegliwości.
Badania, które pomagają potwierdzić diagnozę:
Fiberoskopia lub wideolaryngoskopia – ocena stanu krtani i gardła. Charakterystyczne dla LPR są obrzęki, zaczerwienienia i stan zapalny tylnej części krtani.
- pH-metria przełyku i krtani – umożliwia wykrycie epizodów refluksu kwasowego i zasadowego.
- Manometria przełyku – ocenia napięcie dolnego i górnego zwieracza przełyku, których osłabienie sprzyja cofaniu się treści pokarmowej.
- RTG lub gastroskopia, choć rzadziej stosowane, bywają przydatne przy podejrzeniu innych chorób przewodu pokarmowego.
Telekonsultacje coraz częściej pełnią funkcję pierwszego etapu diagnostyki. Lekarz może na ich podstawie zlecić odpowiednie badania i ocenić, czy dolegliwości faktycznie sugerują refluks krtaniowo-gardłowy.
Konsultacje online z e-Receptą – szybki dostęp do lekarza pozwala omówić objawy refluksu i uzyskać odpowiednie leczenie bez wychodzenia z domu.
Leczenie farmakologiczne i zmiana stylu życia
Leczenie LPR wymaga cierpliwości, ponieważ tkanki krtani goją się znacznie dłużej niż przełyk. Terapia najczęściej trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, a im dłużej objawy były lekceważone, tym trudniej o szybkie efekty.
Leczenie farmakologiczne zazwyczaj obejmuje:
- inhibitory pompy protonowej (IPP),
- leki zobojętniające,
- środki osłaniające błonę śluzową,
- czasem prokinetyki poprawiające pracę przewodu pokarmowego.
Jednak nawet najlepsze leczenie nie przyniesie rezultatów bez zmian w stylu życia. Refluks krtaniowo-gardłowy bardzo dobrze reaguje na modyfikacje takie jak:
- unikanie posiłków tuż przed snem,
- ograniczenie kawy, alkoholu i pikantnych potraw,
- redukcja masy ciała, jeśli występuje nadwaga,
- spanie z uniesioną górną częścią ciała,
- rezygnacja z ciasnych ubrań uciskających brzuch.
Dla wielu pacjentów pomocna bywa także terapia głosu lub konsultacja z foniatrą – szczególnie gdy praca wymaga intensywnego mówienia.
Podobne treści:
Faq
Czy refluks może powodować kaszel?
Tak. Refluks krtaniowo-gardłowy jest jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłego, suchego kaszlu, zwłaszcza porannego lub występującego po położeniu się spać.
Czy pomaga dieta?
Tak, odpowiednio dobrana dieta znacząco zmniejsza drażnienie krtani. Warto ograniczyć tłuste posiłki, kwaśne produkty, mocną kawę i czekoladę. Regularne, lekkostrawne dania wspierają leczenie farmakologiczne.
Ile trwa leczenie?
Objawy często łagodnieją po kilku tygodniach, ale pełna regeneracja krtani może potrwać nawet 3–6 miesięcy. Refluks krtaniowo-gardłowy wymaga systematyczności i włączenia zmian stylu życia.
Kiedy potrzebny laryngolog?
Gdy chrypka lub kaszel trwają ponad 6 tygodni, gdy pojawia się uczucie guli w gardle lub nawracające podrażnienie krtani. Wczesna konsultacja przyspiesza diagnostykę i leczenie.
