Pojawienie się plam na skórze to częsty powód niepokoju, który budzi wiele pytań. Czy to tylko niewinna zmiana, czy może sygnał poważniejszego problemu? Choć niektóre plamy mogą być wynikiem niegroźnych zaburzeń pigmentacji, inne mogą sygnalizować poważniejsze schorzenia, takie jak czerniak czy zaburzenia hematologiczne. W tym artykule szczegółowo omówimy, co mogą oznaczać różne rodzaje plam na ciele, kiedy warto skorzystać z telekonsultacji, a kiedy konieczna jest niezwłoczna wizyta u dermatologa. Dowiesz się również, jakie badania dermatologiczne pomogą w postawieniu właściwej diagnozy!

Przebarwienia słoneczne – sygnał od skóry, by chronić ją przed UV

Przebarwienia słoneczne to zmiany, które pojawiają się na skórze wskutek nadmiernej ekspozycji na promienie UV. Zwykle występują w postaci brązowych plam na twarzy, rękach, ramionach i dekolcie – miejscach najbardziej narażonych na słońce. Skóra, próbując się chronić, zwiększa produkcję melaniny, co prowadzi do powstawania takich plam. Przebarwienia te nie są groźne same w sobie, ale nadmierna ekspozycja na słońce wiąże się z większym ryzykiem rozwoju nowotworów skóry, w tym czerniaka.

W tym przypadku telekonsultacja może wystarczyć, jeśli przebarwienia są jedynie problemem estetycznym. Dermatolog może zaproponować miejscowe kremy wybielające lub terapie laserowe. Jeśli jednak plamy zaczynają zmieniać kształt, kolor lub rozmiar, niezwłoczna wizyta u dermatologa jest konieczna. Każda zmiana w obrębie plam może wskazywać na procesy nowotworowe, które wymagają dalszej diagnostyki!

Białe plamy – bielactwo jako wynik autoimmunologii

Bielactwo (vitiligo) to choroba, która objawia się utratą pigmentu w skórze, tworząc wyraźnie odbarwione plamy. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, w którym organizm niszczy melanocyty, czyli komórki odpowiedzialne za produkcję pigmentu. Bielactwo nie stanowi zagrożenia dla zdrowia fizycznego, ale może wpływać na komfort psychiczny pacjenta. Choroba ta często ma charakter postępujący, a plamy mogą się rozprzestrzeniać.

Chociaż bielactwo nie wymaga pilnej interwencji medycznej, dermatolog może zalecić terapie spowalniające postęp choroby, takie jak kremy immunomodulujące lub fototerapię. Konsultacje online mogą być pomocne w monitorowaniu stanu pacjenta, ale w przypadkach szybkiego rozwoju zmian zaleca się regularne wizyty u specjalisty.

Czerwone plamy – atopowe zapalenie skóry (AZS)

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba zapalna, która powoduje swędzące, czerwone plamy na skórze. Zmiany te najczęściej pojawiają się w zgięciach łokci i kolan, na twarzy oraz szyi. AZS często nasila się w wyniku kontaktu z alergenami, stresu lub niekorzystnych warunków środowiskowych, takich jak zimno i suchość powietrza.

W przypadku łagodnych objawów można skonsultować się z dermatologiem za pomocą telekonsultacji. Zalecane są wtedy preparaty nawilżające oraz leki przeciwzapalne, na które w NEXMED od razu dostaniesz e-receptę. W cięższych przypadkach, gdy objawy nie ustępują lub nasilają się, konieczna jest wizyta u lekarza, który może zalecić silniejsze kortykosteroidy lub immunosupresanty.

Fioletowe plamy na ciele – wybroczyny i ich potencjalne zagrożenie

Wybroczyny to małe fioletowe lub czerwone plamki na skórze, które mogą być wynikiem pęknięcia drobnych naczyń krwionośnych. Choć mogą pojawić się w wyniku urazu, mogą także wskazywać na poważne zaburzenia krzepliwości krwi, takie jak plamica Schönleina-Henocha, małopłytkowość lub inne zaburzenia hematologiczne.

Nagłe pojawienie się licznych wybroczyn bez wyraźnej przyczyny, zwłaszcza w połączeniu z innymi objawami, takimi jak krwawienie z nosa czy siniaki, wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Konieczne są badania krwi, aby zdiagnozować przyczynę tych zmian.

Acanthosis nigricans – ciemne plamy związane z cukrzycą

Acanthosis nigricans to ciemne, aksamitne plamy pojawiające się w fałdach skórnych, takich jak kark, pachy i pachwiny. Jest to stan związany z insulinoopornością i często występuje u osób z cukrzycą typu 2. Plamy te są oznaką metabolicznych zaburzeń i mogą wskazywać na zwiększone ryzyko cukrzycy oraz innych powikłań metabolicznych.

Pojawienie się takich zmian na skórze wymaga konsultacji z lekarzem. W tym przypadku telekonsultacja może być krokiem wstępnym, ale konieczne będzie także wykonanie badań krwi w celu oceny poziomu glukozy oraz insuliny.

Złośliwe plamy na ciele, które trzeba wykryć szybko

Czerniak to złośliwy nowotwór skóry, który rozwija się w melanocytach. Zmiany tego typu często zaczynają się jako ciemne, asymetryczne plamy o nieregularnych brzegach, które mogą zmieniać kolor i rozmiar. Czerniak najczęściej występuje w miejscach narażonych na promieniowanie UV, takich jak twarz, ramiona, plecy, ale może także pojawić się na skórze chronionej przed słońcem.

Każda zmiana, która spełnia kryteria „ABCDE” (Asymetria, Brzeg, Kolor, Średnica, Ewolucja), powinna być natychmiast zbadana przez dermatologa. Kluczowa w diagnostyce czerniaka jest szybka reakcja, a badanie dermatoskopowe jest niezbędnym narzędziem diagnostycznym.

Plamy na ciele- przebarwienia pozapalne

W wyniku procesu zapalnego w skórze dochodzi do lokalnego pobudzenia melanogenezy. Nieprawidłowe rozmieszczenie barwnika powoduje wystąpienie przebarwień pozapalnych w skórze. Zapalenie i w następstwie przebarwienia może być wywołane wieloma czynnikami. Choroby skóry, takie jak trądzik, liszaj płaski, łuszczyca mogą przebiegać z pozostawieniem przebarwień. 

Kolejnym przykładem jest kontaktowe zapalenie skóry. Ogniska hiperpigmentacji pojawiają się w następstwie stosowania leków ogólnie lub miejscowo. Lista leków mogących wywołać reakcje zapalne skóry jest bardzo długa. Mogą to być leki przeciwgrzybicze, przeciwdepresyjne, przeciwbólowe, cytostatyki, antybiotyki i wiele innych. Stan zapalny skory może być następstwem bezpośredniego kontaktu skóry z pewnymi substancjami chemicznymi zawartymi w środkach pielęgnacyjnych, perfumach lub nawet w niektórych roślinach, z którymi mamy kontakt na co dzień. 

W większości przypadków po różnym okresie czasu przebarwienia pozapalne mogą ustępować. Jednak warto przekonsultować je z dermatologiem, aby otrzymać receptę na substancje wspomagające proces gojenia.

Ostuda (melasma)

Melasma, zwana inaczej ostudą, występuje głównie u kobiet. Zmiany lokalizują się na skórze twarzy. Mają charakter ciemnobrunatnych plam o nieregularnym brzegu, jak gdyby „wygryzione przez mole”. Objawy często pojawiają się w ciąży lub przy stosowaniu doustnych środków antykoncepcyjnych, dlatego uważa się, że przyczyną mogą być zaburzenia hormonalne. Zmiany mogą całkowicie cofnąć się po zaprzestaniu stosowania tych środków lub po zakończeniu ciąży. Promieniowanie słoneczne znaczne nasila przebarwienia, dlatego też bardzo ważna jest ochrona skóry przed nasłonecznianiem i stosowanie kremów z filtrem UV.

Badania dermatologiczne – klucz do dokładnej diagnozy

Plamy na ciele mogą mieć wiele przyczyn, dlatego regularne badania dermatologiczne są niezbędne do monitorowania zmian na skórze. Dermatolodzy często wykorzystują dermatoskopię, która pozwala na dokładną ocenę struktury zmian pod powiększeniem. W przypadku wątpliwych plam, takich jak podejrzenie czerniaka, może być konieczne wykonanie biopsji w celu postawienia ostatecznej diagnozy. Regularne badania skóry, zwłaszcza u osób z licznymi pieprzykami, jasną karnacją czy zwiększonym ryzykiem nowotworów, to niezwykle istotny element profilaktyki!