Udar mózgu potrafi całkowicie zmienić życie pacjenta i jego bliskich w ciągu kilku minut. W Polsce co roku u ponad 90 tys. osób dochodzi do udaru mózgu, aż 30%  z nich ma mniej niż 65 lat, a jego konsekwencje bywają długotrwałe i poważne. Tymczasem wiele sygnałów ostrzegawczych pojawia się z wyprzedzeniem. Czasem nawet na kilka dni przed wystąpieniem właściwego incydentu. Rozpoznanie ich i szybka reakcja może uratować nie tylko sprawność, ale i życie.

Mikroudar – zapowiedź nadchodzącego zagrożenia

Tymczasowy incydent niedokrwienny (TIA, zwany potocznie mikroudarem) to krótkotrwałe zaburzenie przepływu krwi w mózgu, które ustępuje samoistnie w ciągu 24 godzin, często w kilka minut. Objawy są podobne do tych występujących w pełnoobjawowym udarze: nagłe osłabienie jednej strony ciała, drętwienie twarzy, zaburzenia mowy lub widzenia. Jeżeli objawy nie ustępują w ciągu 24 godzin, lub nie znikają całkowicie u chorego rozpoznaje się udar mózgu (który powoduje trwałą utratę komórek nerwowych). 

TIA nie pozostawia trwałych uszkodzeń neurologicznych, ale stanowi bardzo poważne ostrzeżenie. Szacuje się, że nawet 1 na 3 osoby po TIA doznaje pełnoobjawowego udaru w ciągu kolejnych dni lub tygodni. 

Minuty, które ratują życie

W przypadku udaru każda minuta decyduje o zakresie uszkodzenia mózgu. Mówi się, że „czas to mózg” – z każdą minutą niedokrwienia obumiera około 2 milionów neuronów. Dlatego niezmiernie ważna jest natychmiastowa reakcja otoczenia – rozpoznanie objawów i wezwanie pogotowia ratunkowego. Im szybciej pacjent trafi na oddział udarowy, tym większa szansa na wdrożenie skutecznego leczenia (np. trombolizy lub trombektomii mechanicznej) i zmniejszenie ryzyka powikłań.

Do najczęstszych objawów udaru należą:

• asymetria twarzy (np. opadający kącik ust),
• nagłe osłabienie lub niedowład jednej strony ciała,
• zaburzenia mowy (bełkot, trudność w wypowiadaniu słów),
• zawroty głowy, zaburzenia równowagi,
• zaburzenia widzenia.

Telemedycyna w profilaktyce i monitorowaniu stanu pacjenta

Współczesna opieka neurologiczna coraz częściej wykorzystuje telemedycynę w monitorowaniu pacjentów z ryzykiem udaru oraz tych, którzy przeszli mikroudar. Telekonsultacja z neurologiem pozwala na szybkie omówienie niepokojących objawów, analizę badań obrazowych i laboratoryjnych, a także modyfikację leczenia przeciwpłytkowego czy hipotensyjnego.

W kontekście zapobiegania udarowi mózgu, szczególnie istotne jest:

• kontrolowanie ciśnienia tętniczego,
• leczenie migotania przedsionków,
• redukcja poziomu cholesterolu,
• rzucenie palenia i ograniczenie spożycia alkoholu,
• regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta.

Szybka autodiagnoza w domu: test FAST

Test FAST (Face, Arms, Speech, Time) to proste narzędzie, które może uratować życie:

• F (Face)
  poproś osobę, by się uśmiechnęła – czy jeden kącik ust opada?
• A (Arms)
  poleć, by uniosła obie ręce – czy jedna opada?
• S (Speech)
  powtórz proste zdanie – czy mowa jest bełkotliwa?
• T (Time)
  każda minuta się liczy – dzwoń po pogotowie natychmiast!

Ten test powinien znać każdy członek rodziny osoby z czynnikami ryzyka!

Rehabilitacja poudarowa – nowoczesne podejście online

Powrót do sprawności po udarze mózgu wymaga czasu, determinacji i wsparcia specjalistów. Dzięki nowoczesnym narzędziom cyfrowym możliwe jest prowadzenie rehabilitacji neurologicznej również zdalnie, w formie terapii wideokonsultacyjnych lub aplikacji wspomagających codzienne ćwiczenia. Zajęcia z fizjoterapeutą, neurologopedą czy psychologiem są dostosowywane indywidualnie do potrzeb pacjenta i prowadzone regularnie, bez konieczności wychodzenia z domu.

Badania pokazują, że tzw. telerehabilitacja może być w danych parametrach porównywalnie skuteczna co klasyczna forma terapii, zwłaszcza w zakresie poprawy funkcji ruchowych i komunikacyjnych.

Pamiętaj!

Wczesne rozpoznanie objawów udaru mózgu, natychmiastowa reakcja i nowoczesna opieka to kluczowe elementy zmniejszające ryzyko trwałych powikłań neurologicznych. Edukacja zdrowotna społeczeństwa, dostęp do szybkiej diagnostyki oraz rehabilitacji, a także ścisła współpraca z lekarzem mogą znacząco poprawić jakość życia pacjenta po incydencie udarowym. Pamiętajmy: profilaktyka, czujność i szybkie działanie mogą uratować życie!

Faq