Każdemu zdarza się chwila roztargnienia, ale co jeśli z pozoru niewielkie trudności zaczynają dezorganizować codzienne życie? Coraz więcej osób – niezależnie od wieku – skarży się na problemy z koncentracją, które utrudniają im pracę, naukę i relacje z innymi. To nie tylko zmęczenie czy chwilowy stres. Często kryje się za nimi coś znacznie poważniejszego. Jak odróżnić zwykłe rozproszenie od objawu wymagającego konsultacji medycznej?
Problemy z koncentracją a „mgła mózgowa” – realny, choć trudny do uchwycenia stan
„Mgła mózgowa” to subiektywne uczucie dezorientacji, spowolnienia myślenia i trudności z jasnym formułowaniem myśli. Choć nie jest oficjalnie sklasyfikowaną jednostką chorobową, występuje w przebiegu wielu schorzeń, w tym przewlekłego zmęczenia, depresji, a także zaburzeń hormonalnych. Problemy z koncentracją są tu jednym z głównych objawów. Osoby doświadczające tego stanu opisują go jako poczucie odcięcia od rzeczywistości, brak ostrości umysłowej i trudności z wykonywaniem nawet prostych zadań.
Mechanizm „mgły mózgowej” bywa złożony. Często jest to połączenie czynników psychicznych i biologicznych, takich jak zaburzenia snu, niski poziom witamin z grupy B, problemy z tarczycą czy przewlekły stres. To właśnie przewlekły stres i przeciążenie układu nerwowego mogą wywołać efekt mentalnego spowolnienia, który utrzymuje się przez wiele tygodni.
Możliwe przyczyny problemów z koncentracją
Problemy z koncentracją mają bardzo różnorodne podłoże. U młodych dorosłych często wynikają z przemęczenia, przepracowania i nieregularnego trybu życia. W przypadku kobiet szczególnie wrażliwym okresem jest czas zmian hormonalnych – zarówno okołomenopauzalnych, jak i poporodowych. Niski poziom estrogenu może znacząco wpłynąć na funkcje poznawcze, w tym pamięć roboczą i koncentrację.
U osób cierpiących na depresję zaburzenia koncentracji to częsty i bardzo uciążliwy objaw. Mózg skoncentrowany na walce z negatywnym nastrojem nie jest w stanie efektywnie przetwarzać informacji. Co więcej, osoby z depresją często mają problemy ze snem, co dodatkowo pogłębia trudności poznawcze.
Nie można też zapominać o chorobach somatycznych. Anemia, niedoczynność tarczycy, insulinooporność czy przewlekłe infekcje mogą znacząco wpływać na zdolność do skupienia. W takich przypadkach problemy z koncentracją są objawem wtórnym – sygnałem, że organizm nie funkcjonuje prawidłowo.
Warto wiedzieć, że bezsenność znacząco pogarsza zdolność koncentracji, osłabia pamięć i pogłębia zmęczenie psychiczne, szczególnie u osób już obciążonych stresem lub zaburzeniami nastroju.
Kiedy warto skonsultować się z lekarzem?
Problemy z koncentracją, które trwają dłużej niż kilka tygodni, nie ustępują mimo odpoczynku i higieny snu, powinny być sygnałem alarmowym. Warto wówczas skonsultować się z lekarzem rodzinnym, psychiatrą lub endokrynologiem. W szczególności, gdy towarzyszą im inne objawy: obniżony nastrój, uczucie zmęczenia, zaburzenia cyklu miesiączkowego, spadek libido czy wahania wagi.
W trakcie konsultacji lekarz może zlecić badania podstawowe: morfologię, poziom żelaza, witamin (zwłaszcza B12 i D3), TSH oraz glukozę. Taki pakiet diagnostyczny pozwala wykluczyć lub potwierdzić wiele fizycznych przyczyn zaburzeń poznawczych.
Co można sprawdzić zdalnie?
W dobie telemedycyny wiele podstawowych konsultacji można odbyć online. Lekarz może na podstawie wywiadu wstępnie ocenić, czy problemy z koncentracją mogą mieć charakter psychiczny czy somatyczny. Może także wystawić skierowania na badania laboratoryjne oraz zaproponować wstępny plan leczenia lub ewentualną farmakoterapię. To wygodne i dostępne rozwiązanie, zwłaszcza dla osób, które z powodu objawów mają trudności z organizacją wizyty stacjonarnej.
Osoby zmagające się z depresją często nie mają siły ani motywacji, by samodzielnie radzić sobie z pogarszającą się koncentracją. W takich przypadkach skutecznym i dostępnym rozwiązaniem może być psychoterapia zdalna, która umożliwia rozpoczęcie leczenia bez wychodzenia z domu.
Problemy z koncentracją: najczęstsze pytania
Czy problemy z koncentracją mogą być objawem depresji?
Tak – to jeden z częstszych objawów depresji, obok spadku nastroju i energii. Mózg osoby z depresją często pracuje „na zwolnionych obrotach”.
Czy dieta wpływa na koncentrację?
Zdecydowanie. Niedobory witamin, zwłaszcza z grupy B, a także zbyt duża ilość cukru i przetworzonych produktów może zaburzać pracę mózgu.
Czy problemy z koncentracją mogą być przejściowe?
Tak, ale jeśli trwają długo i nie ustępują mimo odpoczynku, warto szukać przyczyny głębiej.
Jakie techniki pomagają poprawić koncentrację?
Pomocne są techniki uważności (mindfulness), krótkie sesje relaksacyjne, sen trwający 7–8 godzin, a także unikanie multitaskingu.
